وقتی سریالهای ترکیه در۱۹۰کشورپخش میشود، یعنی تلویزیون دنیا را گرفته است
تسخیر با سریال!
صنعت سرگرمی با اختراع تلویزیون راهی پیدا کرد تا محصولاتش را در خانه به مشتریان تحویل دهد. این محصولات متنوع بودند و از اخبار تا مسابقات تلویزیونی را شامل میشدند. البته در این میان پررنگترین نقش به سریالهای تلویزیونی میرسید. مثل اغلب محصولات تصویر متحرک بازار سریالهای تلویزیونی نیز عمدتاً در اختیار آمریکاست. هالیوود خاستگاه بزرگترین غولهای دنیای سرگرمی، هنوز که هنوز است در این عرصه یکهتازی میکند. البته گاهی رقبایی قد علم میکنند؛ ترکیه یکی از این رقبای تازه از راه رسیده است که با سریالهایش از آمریکایجنوبی تا شرق آسیا هواداران بسیاری پیدا کرده است. اکنون بزرگترین توزیعکننده سریالهای تلویزیونی در جهان پس از آمریکاست و قصد دارد تا سال ۲۰۲۳ بیش از یک میلیارد دلار از این بازار درآمد کسب کند.
کمک بزرگ به صنعت گردشگری
ترکیه ازجمله کشورهای موفق در امر «گردشگری» است و سالانه میلیاردها دلار از این بخش درآمد کسب میکند. در سالهای اخیر سریالهای ترکیهای نقش مهمی در جلب گردشگران به این کشور ایفا کردهاند. براساس اطلاعات وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، اکنون بیش از ۱۵۰سریال ترکیهای به بیش از صد کشور جهان صادر و پخش شده است. هرکدام از این سریالها نقش نمایندهای را دارند که میتواند عدهای را برای سفر به ترکیه، حتی مکانهای کمتر شناختهشده ترغیب کند. برای مثال معمولاً با آمدن نام ترکیه یاد استانبول، سواحل آنتالیا یا دیگر مقاصد گردشگری معروف آن میافتیم اما «سوگوت» را کمتر کسی به عنوان مقصد گردشگری انتخاب میکرد تا اینکه سریال «قیام ارطغرل» به میدان آمد. براساس اطلاعات «تریپادوایزر» حالا دیگر میتوان مردمی را پیدا کرد که تورهای موضوعی این سریال را به شهر سوگوت که آرامگاه ارطغرل در آن است، تدارک میبینند.
هنگامی که سریال «سده باشکوه» یا همان «حریم سلطان» در دنیای عرب پخش شد و هوادار بسیار پیدا کرد، همزمان سیل گردشگران عرب به ترکیه سرازیر شد. این ماجرا به حدی برای ترکیه سودآور بود که پخش سریال در برخی کشورهای عربی را رایگان کرد.
سریالهایی که سر از آمریکایجنوبی درآوردند
پرطرفدارشدن سریالهای ترکیه در خاورمیانه چندان موضوع دور از انتظار و عجیبی نبود؛ اشتراکات فرهنگی و تاریخی باعث میشد که درونمایه سریالها برای مردمان این بخش از جهان آشنا میکرد. اما آن سوی اقیانوس اطلس در آمریکای جنوبی هم بازار سریالهای ترکیهای داغ شد. براساس گزارشی که در گاردین منتشر شد بیشتر تعداد سریال ترکیهای را درجهان کشور شیلی خریداری کرده است. در همین آمریکای جنوبی آرژانتین و مکزیک هم از بزرگترین مشتریان سریالهای ترکیهای هستند. از دیگر مشتریان پر و پا قرص سریالهای ترکیهای میتوان به چین، روسیه، کره و ژاپن اشاره کرد. این محبوبیت به حدی رسیده است که ورایتی دربارهاش نوشت: «به نظر تنها راهی که برای متوقف کردن سریالهای ترکیهای باقی مانده، قطع پخش آنها در شبکههاست هر چند این کار هم احتمالاً دیگر جواب نمیدهد.»
وقتی عربستان هم احساس خطر میکند
تا پیش از اینکه سریالهای ترکیهای اینطور بازار خاورمیانه را در دست بگیرند مصر، به ویژه سوریه یکهتاز سریالهای تلویزیونی در این بخش جهان بودند. محبوبیت سریالهای سوریهای به حدی بود که حتی پس از ورود سریالهای ترکیهای به جهان عرب، دوبله با لهجه سوریهای یکی از ترفندهای شبکهها برای محبوب کردن این سریالها بود.این سریالها در کنار سود مالی بالا همانطورکه در ماجرای گردشگری مشخص شد، قدرت نرم زیادی هم برای ترکیه به ارمغان آوردند. همین موضوع باعث هراس دولتهایی شد که خود را مقابل ترکیه میدیدند. برای نمونه از سال ۲۰۱۵ «محمد بنسلمان» ولیعهد سعودی تمام تلاش خود را به کار بست تا جلوی پخش سریالهای ترکیهای را در شبکههای عربستانی بگیرد. بنسلمان ترکیه را متهم میکند که دنبال احیای خلافت عثمانی در منطقه است.
سودای اشغال شهرهای ایران در سریال ترکیهای
البته نمیتوان سیاست را از این بازی بهطورکامل کنار گذاشت. برای نمونه «رجبطیب اردوغان» نگاه مثبتی به سریال «سده باشکوه» نداشت و بر این عقیده بود که این سریال در نمایش دوران حکومت عثمانی درست عمل نکرده است. این سیاستمدار، از حامیان اصلی سریال «قیام ارطغرل» است که داستان شروع امپراتوری عثمانی را روایت میکند.